پایگاه خبری جامعه خبر/سید هادی کسایی زاده/ خیلی بدون تعارف صحبت می کند.محل مصاحبه ما در راهروهای سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران بود. مدیری که منتظر بود تا جلسه نعمت الله ترکی رئیس سازمان مدیریت تمام شود تا در مورد افزایش بودجه با او صحبت کند. شاید شهروندان یا حتی کارکنان اداره کل انتقال خون نمی دانستند و شاید هیچ وقت فردی به آنها گزارش ندهد که برخی مدیران شاید روزها و هفته ها برای اینکه حقوق کارکنان و خدمات به مردم سروقت به درستی انجام شود چقدر باید پیگیر اختصاص بودجه باشند. در گفتگویی کوتاه با دکتر سید مرتضی طباطبایی مدیر کل انتقال خون استان تهران داشتم که در این گفتگو به موضوعاتی اشاره کرد که قابل تامل است.

*20 سال است در انتقال خون فعالیت و خدمت می کنم
می گفت: حدود 20 سال است در حوزه انتقال خون فعال هستم. کارم را از استان خراسان رضوی با سمت معاون مدیر کل شروع کردم، سپس مدیر کل انتقال خون استان کرمان شدم. بعد از چند سال در بخش های مختلف سازمان مرکزی کار کردم تا اینکه 3 سال است در انتقال خون تهران در خدمت شهروندان هستم.

* انتقال خون تهران 70 مرکز درمانی را تحت پوشش دارد
کار در انتقال خون تهران سخت است؟ کار در سازمان انتقال خون تهران بسیار سخت و چالشی است. در حال حاضر حدود 70 مرکز درمانی تحت پوشش ما هستند. تمام مراکز به صورت شبانه روزی کار می کنند که می توان گفت از هر اورژانسی اورژانس تر هستیم؛ چون اگر ما خون نرسانیم اورژانس نمی تواند کار خود را انجام دهد. اگر انتقال خون انجام نشود هیچ پزشکی مریض بدحال خود را اتاق عمل نمی برد، در بحث زایمان ها هم همینطور است.

*داریم 4 مرکز انتقال خون ایجاد می کنیم
از زمانی که کارم را در سازمان شروع کردم به طور مسمتر روی منابع آن تمرکز کردم. یکی از مشکلات مهمی که دچار آن بودم مکان بود که خوشبختانه در حال حاضر 4 مرکز جامع اهدای خون با کمک خیرین انتقال خون، شهرداری تهران و بانک
صنعت و معدن ساخته شده است. منطقه 4 مجاور پارک پلیس و منطقه 5 در حاشیه ستاری به بهره برداری رسیده است.

اما مشکل مکان هنوز حل نشده است؛ زمانی که مردم برای اهدای خون به کانکس های مراجعه می کنند جای مناسبی برای نشستن همراه آنها وجود ندارد، نمازخانه و دیگر امکانات رفاهی را نداریم حتی محلی برای اسکان مناسب نیروهای ما هم نیست. در هر صورت تمام تلاش خود را می کنیم که مکان های مناسب، با امکانات رفاهی بالا جهت آسایش و رفاه بیشتر شهروندان تهیه کنیم.

*کانکس های انتقال خون در تهران جمع می شود
آقای دکتر این نمای نامیمون کانکس های قدیمی انتقال خون کی جمع می شود؟ کانکس ها در سطح شهر تهران در حال جمع آوری هستند. برای مثال در منطقه شهرری مکان مناسبی برای اهدای خون ایجاد شده و در حال حاضر هم آماده است بنابراین کانکس ها به صورت درحال جمع آوری هستند. همچنین با فرماندار رباط کریم تفاهم نامه ای نوشتیم که بر اساس آن یک زمینی در بهترین جای شهربه ما می دهند؛ بنابراین کانکس های رباط کریم هم به وزدی جمع می شوند.

تاکنون کانکس های مرکز آزادی، صادقیه و شهید رجایی به صورت جمع شده است. این کانکس ها پس از جمع آوری معدوم می شوند.

*انتقال خون تهران استانداردهای جهانی دارد

چقدر با استانداردهای جهانی فاصله دارید؟ در چند سال اخیر تغییرات عمده ای را در بخش های مختلفمان از جمله مرکز وصال انجام دادیم. مرکز فرآورده هایمان تبدیل به مرکزی شد که مورد تایید وزارت بهداشت اتریش و آلمان قرار گرفت. روی داروهای مشتق از پلاسما به طوری کار کردیم که مورد تایید سازمان های بهداشت خارج از کشور قرار گرفته است. به طور کلی تمام مراکز ما مورد تایید استانداردهای خارجی است و امکان ندارد ما در جایی خون گیری انجام دهیم که تاییده نداشته باشد.

*به دلیل کمبود اعتبارات عقب هستیم، قبول دارم
وقتی به مراکز انتقال خون سایر کشورها نگاه می کنیم انگار تفاوت های ظاهری زیادی می بینیم درست است؟ خوشبختانه از نظر علمی تاییدیه های لازم را کسب کردیم و هیچ تفاوتی با استاندارهای جهانی نداریم اما از نظر مشتری مداری و بحث های دیگر متاسفانه به دلیل کمبود اعتبارات از کشورهای پیشرفته عقب هستیم. از اول سال بنده هیچ مزایایی به جز حقوق کارمندان نگرفته ام، شاید بدون اقرار برابر حقوق پرسنل و حتی بیشتر از آن هزینه های دیگر دارم. همین الان میلیون ها تومان به بازها بدهی دارم که در پرداخت آنها دچار مشکل شده ام.

*نوسانات بازار ارز در کار انتقال خون تاثیر گذار بوده است
بازار ارز و دیوانگی های ترامپ در کار شما تاثیر گذار است؟ ناآرامی های بازار ارز به شدت در کار ما تاثیر گذاشته است. قیمت تمام اقلامی که ما مصرف می کنیم حتی تولید داخلی چندین برابر شده؛ متاسفانه تمام مشاغل تحت تاثیر این ناآرامی ها قرار گرفته اند.

*برای تامین هزینه های جاری مراکز انتقال خون خیری می خواهیم
از خیرین هم کمک می گیرید؟ یک تفاهم نامه ای با اوقاف نوشته ایم که قرار بر این شده روی اهدای زمین به ما کار کند. خوشبختانه در این جور مسائل مشکل نداریم ما بیشتر کسی را می خواهیم که هزینه های جاری ما را بدهد. متاسفانه خیرین معمولا وارد این مسائل نمی شوند بیشتر به دنبال این هستند که یک جایی به اسمشان ثبت شود.

*انتقال خون تهران 100 نیرو کم دارد
کمبود نیروی انسانی هم دارید؟ به غیر از مکان، نیروی انسانی یکی از چالش های مهم سازمان انتقال خون است. در حال حاضر به تعداد 100 نفر کمبود نیرو در استان تهران داریم. 50 درصد نیروهای من اکنون قراردادی هستند درحالی که من اجازه دارم 10 درصد نیروی قراردادی جذب کنم. 70 نیرو به صورت طرحی یعنی موقت کار می کنند.

*نیرو نداریم؛ اهدای خون کم است
یعنی همین کمبود نیرو موجب کاهش اهدای خون شده است؟ یکی از دلایل اصلی در کاهش اهدای خون همین کمبود نیروی ما است. زمانی که من نیرو به اندازه کافی داشته باشم به صورت سیار در نقاط مختلف مستقر می کنم و مردم با کم ترین زمان می توانند اهدا کنند. یکی از راهکارهایی که برای رفع این مشکل در نظر داریم ورود بخش خصوصی به آن است. در حال حاضر بخش هایی از آن از جمله پشتیبانی را به بخش های خصوصی داده ایم. اما یک بخش هایی هستند که حاکمیتی است و نمی توان آن را خصوصی کرد.

* ما خون نمی فروشیم
در رسانه ها موضوع فروش پلاسمای خون یا فروش خون زیاد جنجالی شد در موردش صحبت کنید؟! همینجا آن را کاملا تکذیب می کنم. ما هیچ خونی را نمی فروشیم. شرکت هایی از وزارت بهداشت مجوز دارند که از مردم پلاسما بگیرند؛ این
مسئله هیچ ارتباطی با سازمان انتقال خون ندارد چون تحت نظر سازمان غذا و دارو هستند و این سازمان باید به آنها نظارت کند.

*انتقال خون در زمان زلزله نداریم
در زمان بحران مانند زلزله در تهران انتقال خون چه آمادگی دارد؟ اگر زلزله بالای 8 ریشتر در تهران بیاید قطعا انتقال خون در تهران صورت نمی گیرد و از شهرهای مجاور تامین می شود. ما در حال حاضر دستور عمل مدیریت بحران، راه های انتقال،
حجم نیاز و … داریم. حتی روی زلزله احتمالی شهر تهران تحقیق و پژوهش انجام شده است. 4 مرکز جامعی که ساختیم کاملا ضد زلزله است و زیرزمین آن برای انتقال خون مهیا شده است. حدود 6 سال پیش مرکزی در تهران ساخته شد که در برابر زلزله 8 ریشتری کاملا مقاوم است.

*در حمل و نقل خون مشکل داریم
در موضوع حمل و نقل خون مشکلی ندارید؟ سیستم حمل و نقل خون به شدت مشکل دارد چون هزینه آن جز اعتبارات ما است که در آن مشکل داریم. سالهای پیش در این قسمت با بخش های خصوصی قرار داشتیم اما از امسال بودجه کافی
نداریم و نتوانستیم قرارداد ببندیم. خودروهایی که داریم اصلا کفاف ما را نمی دهد و نیاز شدید به خودرو داریم.

*در تهران یک خودروی مجهز به سردخانه نداریم
ما در تهران یک خودروی مجهز به سردخانه نداریم که اگر منطقه ای نیاز به خون داشت به آنجا ارسال کنیم. تمام این خودروها تولید داخلی هم دارد که قیمت آنها حدود یک میلیارد تومان است. بیمارستان ها تمایل دارند ذخایر خون خود را بالا ببرند تا مراجعه به ما را کم کنند به طبع ما ذخایر آنها را کم تر می کنیم پس درخواست آنها بیشتر می شود. معمولا هیچ مشکل خاصی مبنی بر کمبود خون نداریم اما گروه خونی منفی را کم داریم.

تلاسمی ها آینه تمام قد فعالیت انتقال خون هستند چون همیشه هر روز در حال دریافت خون هستند. خوشبختانه سازمان انتقال خون در بیماری تالاسمی به خوبی عمل کرده به طوری مشکل این بیماران در خون به صفر رسیده است. بسیاری از این بیماران به سن دانشجویی رسیدند، ازدواج می کنند و حتی دهه چهل زندگی خود را هم رد کردند.

*تهرانی ها به ازای هر 1000 نفر 27 نفر خون اهدا می کنند
چقدر با استانداردهای اهدای خون فاصله داریم؟ استانداردهای اهدای خون متاسفانه در ایران با سایر کشورهای به شدت تفاوت دارد. در هلند به ازای 1000 نفر 70 نفر خون اهدا می کنند اما در تهران 27 نفر این کار را انجام می دهند. یک بخشی ازتشویق مردم به اهدای خون بر عهده رسانه ملی است اما متاسفانه امروزه وارد مسائل مالی شده است. مدیر بازرگانی در جلسه ای که با ما داشت گفت: «دکتر بالا بروی پایین بیایی باید پول دهی». رسانه ملی حتی در جذب نیروی انسانی هم می تواند موثر باشد. شاید تعداد متقاضی ها زیاد باشد و با یک فراخوان در رسانه ملی مشکل کمبود نیروی ما حل شود. اما
متاسفانه همانطور که گفتم رسانه ملی کاملا پولی شده است.

*هلند 50 درصد اهدا کنندگان زن ها هستند و در ایران 5 درصد است
بازدیدی هم از کشورهای توسعه یافته در بخش انتقال خون داشتید؟ کشورهای اروپایی چون تحت نظر یک سازمان کار می کنند به شدت پیشرفته تر از جاهای دیگر هستند. من از سازمان انتقال خون هلند بازدید داشتم و تفاوت های آنجا و ایران را
مورد بررسی قرار دارم. یکی از تفاوت های ما با آنها تشریفات و استقبال از مراجعه کنندگان است.یکی دیگر از تفاوت ها بحث فرهنگسازی در جامعه است که متاسفانه در ایران انجام نشده است، برای مثال در هلند 50 درصد زنان اهداگر هستند اما در ایران 5 درصد آنها خون می دهند چون زنان از اهدای خون می ترسند.

هر چیزی که مردم را از انجام امور خیر دور کند در سازمان انتقال خون تاثیر دارد حال چه مسائل سیاسی باشد چه آلودگی هوا. از نظر علمی ثابت شده است که شرایط درونی افراد در سلامت خون آنها تاثیر دارد. کسانی که به سازمان انتقال خون مراجعه می کنند اگر از انگیزه خدا دوستانه تری برخوردار باشند قطعا در سلامت خون آنها موثر است.

*25 درصد از اهداگران ریجکت می شوند
چند درصد خون هایی که اهدا می شود استاندارد مورد نیاز را ندارد؟ در خون گیری گاهی مسائلی مثل ایدز و بیماری های دیگری که در فرد وجود دارد را متوجه می شویم که کاملا محرمانه است و این اطلاعات را فقط در اختیار خود شخص در جهت درمان قرار می دهیم. 25 درصد از اهداگران ریجکت می شوند یعنی نمی توانند خون دهند. عواملی مثل حجامت، خالکوبی، جراحی، اعتیاد، دیابت، تیروئید و… در این امر موثر است.

واردات خون به تهران هم داریم؟ در سطح کشور شبکه انتقال خون داریم؛ یعنی استانی که خون مازاد دارد اعلام می کند و به شهرهایی مثل تهران که نیاز مبرم به خون دارند ارسال می کند. انتقال آنها بسته به اینکه نزدیک است یا دور از راه زمینی یا
هوایی انجام می شود.
*از اهدا تا انتقال خون ردیابی می شود
سیستم ردیابی خون هم دارید؟ یک سیستمی به نام رد گیری خون داریم؛ یعنی از رگ دهنده تا رگ گیرنده، خون پیگیری می شود. این سیستم در حال حاضر دستی است اما در حال نرم افزاری شدن است که این وابسته به این است ما به بیمارستان ها وصل شویم تا بدانیم این خون به کی تزریق شده است.

*مردی که 180 بار خون اهدا کرده است
در تهران فعلا شخصی که 180 بار خون اهدا کرده است رکورد دار است. 24 خرداد روز جهانی اهدا کنندگان بود که امسال با شعار همدلی و مشارکت اجتماعی برگزار شد. شعار امسال ایران «مرا هزار امید است و هر هزار تویی»بود. در زمینه تشویق مردم تا جایی که توانستیم فرهنگ سازی کرده ایم. برای مثال سه ما اول امسال 700 هزار پیامک به مردم جهت تشویق به خون دادن ارسال کردیم که 75 میلیون تومان برای ما هزینه داشت.

از نظر ما اهدای کننده ای که زکات سلامتی خود را همیشه می دهد، درد مردم برایش مهم است، به طور مسمتر خون اهدا می کند ژن خوب است. انتقال خون علاوه بر اینکه نهاد پشتیبانی است، یک ارگان فرهنگی مجسوب می شود؛ چون ما 500 هزار نفر اهدا کننده مسمتر تربیت کردیم تا خودشان را سالم نگه دارند. انتقال خون باعث شده افراد به سلامتی خود اهمیت دهند، روابط خارج از خانواده نداشته باشند و بسیاری از نکات بهداشتی را رعایت کنند تا بتوانند به همنوعان خود خون اهدا کنند.

اخبار روز را با جامعه خبر بخوانید./