پایگاه خبری جامعه خبر| سید هادی کسایی زاده| در یکی از روزهای پاییزی میهمان حجت الاسلام مجید انصاری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و از اعضای هیات دولت بودم؛ فردی که موافقت امام(ره) و رأی موافق تمام نمایندگان مجلس وقت در ایجاد سازمان زندان‌ها و تصویب قانون آن را گرفت و در واقع اولین مؤسس سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کل کشور شد. از او در مورد روایت حضورش در سازمان زندان‌ها سوال کردم که گفت: سال۶۳ چند روز از افتتاح مجلس دوم گذشته بود که آیت الله موسوی اردبیلی با من تماس گرفت و از مشکلات زندانیان آن زمان که بیشتر سلطنت طلب‌ها، منافقین، گروهک‌های تروریستی، ساواکی‌ها، گروه‌های مارکسیستی (محکومان دادسرای انقلاب) و اشرار و مجرمان مواد مخدر (دادسرای عمومی) بودند، خبر داد. قبول مسؤولیت کردم و با حکم نماینده شورای عالی قضایی در دادگاه و دادسرای انقلاب به مدت چند ماه به بررسی‌های میدانی از زندان‌ها پرداختم.

*اوایل انقلاب ۸ نهاد زندان داشتند!
گزارشی جامع از مشکلات و نارسایی‌های زندانیان، تعدد مراکز زندان و بازداشتگاه‌ها، خدمت آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس جمهور وقت و مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس وقت ارایه کردم. آن زمان سپاه، شهربانی، کمیته انقلاب، شهرداری، ژاندارمری و دادسرای انقلاب، دادگستری‌ها، دادسرای مبارزه با مواد مخدر هر کدام بازداشتگاه‌های جداگانه داشتند. هر چند شورای سرپرستی زندان‌ها بود، اما در عمل مدیریت نمی‌شد. تشتت و پراکندگی بازداشتگاه‌ها هدایت زندان‌ها را با مشکل مواجه کرده بود. در آسیب‌شناسی از زندان‌ها به این نتیجه رسیدم که مجموعه بازداشتگاه‌ها باید زیر نظر قوه قضاییه باشد و در قوه هم مرکزیتی برای مدیریت ایجاد شود. آن زمان عضو شورای سرپرستی و مدیرکل زندان‌ها بودم که بعد از مدتی با حکم رئیس شورای عالی قضایی، ریاست شورای سرپرستی به من داده شد.

*روزی که قانون تشکیل سازمان زندانهای کشور تصویب شد
گزارش تکان دهنده من از وضعیت بازداشتگاه‌ها و قانون تشکیل سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی با وجود مخالفت از سوی برخی مراکز مانند اطلاعات و دادسرای انقلاب (از ترس لو رفتن اطلاعات) به شورای عالی قضایی و سپس به صحن غیر علنی مجلس رسید و با رأی کامل نمایندگان، بدون مخالف تصویب شد. انصاری در ادامه از تلاش مجموعه برای تأسیس ادارات کل در استان‌ها گفت: تحویل گرفتن زندان‌ها کار بسیار سختی بود، برای مثال شهربانی در سراسر کشور ۶ هزار پرسنل داشت و باید تمام آن‌ها تجمیع می‌شد. برای سهولت در کار، ماده‌ای در قانون پیش بینی کردیم مبنی بر اینکه اگر اختلاف پیش آید، دادستان کل که آن زمان آقای موسوی خوئینی‌ها بود، رأی قاطع داشته باشد.

*عاقبت زندانیان امنیتی در دهه۶۰
سازمان و ادارات آن ایجاد شد و تمام زندانی‌ها را تحویل گرفتیم، اما چند زندان امنیتی و حساس در کشور داشتیم که در آن ها عوامل کودتای نوژه و… زندانی بودند. با سازمان اطلاعات توافق کردیم که رؤسا و مسؤولان بازداشتگاه‌ها با تأیید آن‌ها و حکم ما انتخاب شوند. بنابراین برای نخستین بار مدیریت کل زندان‌های کشور متمرکز شد و حدود دو سال ادامه داشت تا اینکه به انتخابات مجلس سوم رسید و برای بار دوم کاندیدا شدم و در خرداد سال ۶۷ سازمان زندان‌ها را به آقای شوشتری تحویل دادم.

*زندان ها را می خواستم طبقه بندی علمی کنم
انصاری ایده‌های بلند و طرح‌های زیادی در سر داشت و خودش می‌گوید، احساس خوبی از تحویل سازمان و خارج شدن از آن مسیر ندارد. یکی از طرح‌هایی که مربوط به آن زمان است، طبقه بندی علمی زندان‌ها بود. انصاری اعتقاد داشت، زندان‌ها باید بر اساس جرایم و به شکل علمی طبقه بندی شوند و مجرمان گوناگون نباید با هم در یک فضا قرار بگیرند. آسیبی که آن سال‌ها می‌دیدیم زندگی نوجوانان مجرم با جرمی ناچیز در کنار قاتلان و جانیان آن زمان بود. در زندان قزل حصار مجرمان مواد مخدر و گروهک‌های تروریستی حضور داشتند، اوین مخصوص محکومان دادسرای انقلاب و امنیتی‌‌ها و گروهک‌ها بود. آن زمان زندان رجایی شهر تازه به بهره‌برداری رسیده بود. انصاری می‌گوید: طبقه بندی محکومان گروهکی، بررسی سوابق و در آخر عفو آن‌ها جزو تأکیدات امام راحل بود که در آن زمان مسؤولیتش را به مرحوم آیت الله منتظری واگذار کردند. تعداد زیادی از این مجرمان که جرم چندانی نداشتند، عفو خورده و آزاد شدند.

*اجازه امام خمینی(ره) برای اشتغال زندانیان در خارج از زندان
از امام اجازه گرفتیم تا رأی باز به زندانیان عادی تعلق گرفته و به جای ماندن در زندان به اشتغال بپردازند، در نتیجه زندانیان زیادی که داوطلب بودند با هماهنگی قوه قضاییه در طرح‌های جنگل کاری، تثبیت شن و ماسه‌های روان، جاده سازی و کارگاه‌های داخل زندان به کار گرفته شدند و یک سوم از درآمد به خود آن‌ها، یک سوم به حساب خانواده‌ها و یک سوم بقیه را هم در حسابی ویژه زندانی (پس انداز بعد از آزادی) در نظر گرفتیم.

*تبدیل زندان قصر به باغ موزه طرح «مجید انصاری» بود
به آیت الله هاشمی درباره طرح خالی کردن زندان قصر که برای مردم آلودگی داشت، نامه نوشتم. بر اساس این طرح، زندان قصر نماد مرکز فرهنگی و فروش کتاب می‌شد و حتی سالن‌هایی برای نمایش و کارهای فرهنگی و بورس کتاب تهران در نظر گرفته بودیم که اکنون به بوستان تبدیل شده است.

*وقتی که انصاری حرف رئیس جمهور را گوش نکرد!
انصاری از طرح نیمه کاره آموزشی به زندانیان و مجرمان بدعادتی می‌گوید که بیش از ۲۵ مرتبه سابقه زندانی شدن داشتند، این مجرمان براساس زمان طوری جرم می‌کردند که در پاییز و هوای سرد از نعمت هوای گرم زندان بهره برده و در فصل بهار کارتن خوابی در بوستان را از دست ندهند، بنابراین باید مراکزی ویژه تعلیم و تربیت این مجرمان تأسیس می‌شد. انصاری می‌گوید: کار بسیار دشواری بود و در آن چهار سال به لحاظ روحی و روانی وضعیت مناسبی نداشتم و از طرفی هم مردم زرند برای کاندیدا شدن من درخواست می‌کردند. رهبری که آن زمان رئیس جمهور وقت بودند، مخالفت کردند و گفتند، شما کاری را که آغاز کرده‌اید به اتمام برسانید. معلوم نیست مسؤول بعدی، همین برنامه‌های شما را ادامه دهد که متأسفانه گوش نکردم و به مجلس رفتم.

*تاسیس انجمن حمایت از خانواده زندانیان
اولین رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی از فعالیت‌های انجمن حمایت از خانواده زندانیان می‌گوید: این انجمن قبل از انقلاب،‌‌ همان زمانِ شورای سرپرستی زندان‌ها، وجود داشت. از نظر قانون، رئیس شورای سرپرستی زندان‌ها، مدیرکل زندان‌ها، دادستان تهران، رئیس دادگستری و دو نفر خیر عضو انجمن بودند. یکی از این خیر‌ها پدر آقای حداد عادل (صاحب بنگاه حمل و نقل و بار) بود. جلسه انجمن را دو هفته یک بار تشکیل می‌دادیم. انجمن خوب و فعالی بود و کمک‌های مردمی را برای کمک به خانواده زندانیان جمع آوری می‌کردیم.

بسیاری از کارگاه‌ها و مراکز حرفه آموزی و تولیدات داخل زندان وابسته به انجمن بود، از جمله بنگاه تعاون و صنایع زندان. این کارگاه‌ها دست ما را باز می‌کرد تا از مقررات خشک مالی و اداری دولت خارج شده و امکانات جذب کنیم. انجمن از دو جهت، یکی به کار گرفته شدن زندانی در کارگاه‌ها و فعالیت در واحد‌های تحقیقاتی و دیگری کمک نقدی و غیر نقدی به خانواده‌های آنان فعال بود. کمک‌های مددکاری هم انجام می‌شد و اگر فردی به مشورت حقوقی نیاز داشت یا دچار مشکل روحی بود، به کار‌شناس انجمن و مددکار اجتماعی مراجعه می‌کرد. انجمن دستاوردهای خوبی داشت و در حل بسیاری از مشکلات زندانیان مؤثر بود. ستاد دیه هم بعد‌ها تشکیل شد و همه کارهای حمایتی از سوی سمن‌ها انجام می‌شد. آن زمان یکی از درآمدهای انجمن از شماره گذاری خودرو‌ها بود.

برای دریافت لینک هفته نامه کلیک کنید