رژیم غذایی فاقد گلوتن رژیمی است که اغلب مصرف غلات را محدود می کند و برای افرادی که بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن دارند توصیه می شود. با این حال، برای سایر افراد، مصرف محصولات بدون گلوتن می تواند ناسالم باشد. فواید و خطرات رژیم بدون گلوتن باید به دقت سنجیده شود، به خصوص اگر شخصی که این رژیم جدید را شروع می کند واقعاً نیازی به محدود کردن مصرف گلوتن ندارد.

گلوتن چیست؟
گلوتن پروتئینی است که در برخی غلات مانند گندم و جو وجود دارد. گلوتن باعث می شود محصولات به حالت الاستیک دربیاید، بنابراین در پخت برخی غذاها بسیار مهم است. گلوتن تنها پروتئین موجود در مواد غذایی است که کاملاً هضم نمی شود. مولکول های تجزیه ناپذیر آن می توانند باعث التهاب در روده افراد مبتلا به بیماری سلیاک شوند. در افراد سالم، داخل روده کوچک با پرزهایی پوشانده می شود که به بدن کمک می کند مواد مغذی را جذب کند. در افراد مبتلا به بیماری سلیاک، گلوتن مخاط روده کوچک را تحریک می کند و همچنین باعث حمله سیستم ایمنی به پرزها می شود. با گذشت زمان، پرزها می توانند آسیب ببینند یا از بین بروند. این اغلب بدان معنی است که بدن دیگر نمی تواند مواد غذایی کافی را از مواد غذایی جذب کند. مواد مغذی از طریق دستگاه گوارش عبور می کنند و با مواد زائد بدن دفع می شوند و فرد می تواند دچار سوتغذیه شود. طبق گفته وزارت بهداشت، بیماری سلیاک از هر ۱۴۱ نفر حدود یک نفر را درگیر می کند.

فواید رژیم بدون گلوتن
علاوه بر بیماری سلیاک، عارضه های دیگری نیز وجود دارد که رژیم بدون گلوتن می تواند برای آنها بسیار سودآور باشد. عدم تحمل گلوتن از حساسیت به آن تا بیماری های دیگری از جمله سلیاک را شامل می شود. از جمله بیماری های دیگر می توان آلرژی به گلوتن را عنوان کرد. داشتن رژیم غذایی بدون گلوتن همچنین می تواند به افرادی که دارای اختلال دستگاه گوارش مزمن به نام سندرم روده تحریک پذیر (IBS) هستند کمک کند. رژیم FODMAP که مخفف الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلیول ها است، اغلب برای مبتلایان به IBS مفید است و رژیم فاقد گلوتن بخشی از این برنامه غذایی است. این مواد نشاسته و قندهایی هستند که به طور طبیعی در بعضی غذاها یافت می شوند یا به غذاها اضافه می شوند و می تواند باعث نفخ، گرفتگی و یا اسهال شود. در واقع، رژیم غذایی بدون گلوتن برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک و افراد دارای حساسیت به گلوتن ضروری است و رژیم غذایی تنها درمان این شرایط است.

اوتیسم و گلوتن
اگر چه برخی اظهار داشتند که رژیم بدون گلوتن ممکن است به کاهش علائم اوتیسم در کودکان کمک کند اما یافته های متناقضی وجود دارد. یک مطالعه که در آوریل ۲۰۰۶ در مجله اوتیسم و اختلالات رشد منتشر شد، نشان داد که یک رژیم غذایی بدون گلوتن و بدون کازئین به افراد اوتیسم کمک نمی کند و همچنین مطالعه دیگری توسط دانشکده پزشکی هاروارد نتایج مشابهی را نشان داد. با وجود این یافته ها، بسیاری از والدین و بیمارستان ها مانند بیمارستان های کودکان و کلینیک ها گزارش داده اند که به نظر می رسد رژیم بدون گلوتن به بهبود رفتار، مهارت های اجتماعی و یادگیری در کودکان اوتیسم کمک می کند.

مضرات و عوارض رژیم فاقد گلوتن
بسیاری از افرادی که رژیم های فاقد گلوتن دارند، از نظر پزشکی محدودیتی در رژیم غذایی ندارند و به عنوان رژیم جدید از گلوتن استفاده می کنند. محبوبیت غذاهای فاقد گلوتن رو به افزایش است و به نظر می رسد بسیاری از مردم فکر می کنند چون این رژیم فاقد گلوتن است بنابراین باید سالم باشد و قطعا چنین چیزی لزوماً درست نیست. بزرگترین خطر رژیم غذایی بدون گلوتن، از دست دادن یک منبع غذایی سالم و متعادل است. این رژیم به دلیل کاهش مصرف غلات می تواند شما را از منابع غذایی مفید مانند فیبر، آهن، روی، فولات، نیاسین، تیامین، ریبوفلاوین، کلسیم، ویتامین ۱۲ B و فسفر محروم کند.

غذاهای طبیعی فاقد گلوتن
برخی از غلات به طور طبیعی فاقد گلوتن هستند. به عنوان مثال جو دوسر به طور طبیعی فاقد گلوتن است اما اغلب در مزارع یا آسیاب با گندم ادغام می شود. بنابراین خرید جو دوسر بدون گلوتن مجاز برای کسی که نیاز به رژیم غذایی بدون گلوتن دارد ضروری است. از جمله مواد غذایی بدون گلوتن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لوبیا، دانه و آجیل به شکل طبیعی و فرآوری نشده آنها
• تخم مرغ تازه
• گوشت، مرغ و ماهی تازه (بدون مارینیت)
• میوه ها و سبزیجات
• اغلب محصولات لبنی

شیرینی بدون گلوتن اچ بی سوئیت
مجموعه اچ بی سوئیت با در نظر گرفتن وضعیت سلامتی برخی افراد که نیاز به رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن دارند، اقدام به تهیه و توزیع شیرینی های فاقد گلوتن کرده است. این نوع شیرینی ها برای افراد دارای حساسیت به گلوتن کاملا بی ضرر و در عین حال منابع قوی غذایی را نیز شامل می شود.