پایگاه خبری جامعه خبر/سید هادی کسایی زاده/ وقف چشمه همیشه جاری است که مسلمانان به اعتقاد به این سنت حسنه بخشی از اموال خود را در راه خدا و اهل بیت وقت کرده تا پس از مرگ حسنات آن برای واقف جاری باشد.

قدیمی‎‎ترین وقف‎‎نامه کشور مربوط به یک‌هزار و 115 سال پیش در استان اصفهان و سپس موقوفه 900 ساله در استان قزوین و بعد از آن موقوفه مسجد جامع یزد که برای 700 سال قبل است.

آمارها نشان می دهد که وضعیت وقف و ثبت آن خوب نبوده و در سالهای اخیر کمی شاهد ساماندهی موقوفات هستیم اما همچنان موقوفه خواری در کشور بیداد می کند. شاید تصور کنید که موقوفه خواری تنها به تصرف موقوفات بزرگ گفته می شود در حالی که شاید عدم پرداخت اجاره موقوفات توسط یک میلیون و 400 هزار مستاجر اوقاف می تواند در پرونده های موقوفه خواری ثبت شود که البته از این تعداد گروهی به تعهدات خود عمل نمی کنند. با این حال همچنان سازمان اوقاف موقوفه خواری را پس از زمین خواری و کوه خواری هشدار داده است.

اما شاید برخی آمارها از وضعیت وقف در کشور قابل تامل باشد:

*تعداد موقوفات ثبت شده در بانک اطلاعاتی اوقاف کشور: 173 هزار موقوفه

*تعداد موقوفات درآمد زا برای سازمان اوقاف کشور: 78 هزار موقوفه

*تعداد موقوفات درآمد زا با متولی: 12 هزار موقوفه

*تعداد موقوفات درآمد زا که مدیریت آن با اوقاف است: 65 هزار موقوفه

*تعداد رقبات در کل کشور: یک میلیون و 200 هزار رقبه

*تعداد موقوفاتی که دارای سند رسمی شده است: 112 هزار موقوفه

*تعداد موقوفاتی که سند مالکیت رسمی ندارند: 300 هزار موقوفه

*تعداد مستاجران موقوفات در کشور: یک میلیون و 400 هزار نفر

بر اساس آمارها 500 دانشگاه و مرکز علمی به همراه 1000 باب مدرسه در کشور موقوفه هستند در حالی که نامی از واقفان نمی آید چون وقف بی منت است. امسال هم سه هزار موقوفه با ارزش ریالی بالا در کشور ثبت شده است.

وقف های جالب

اما در میان اسناد و مدارک وقف برخی موقوفات بسیار جالب و قابل تامل است. بعنوان مثال 700 سال پیش وقف هایی برای حیوانات صورت گرفته به گونه ای که برای جلوگیری از تلف شدن پرندگان در زمستان آذوقه برای پرندگان پخش می کردند. با توجه به اینکه در گذشته امکانات و یخچال برای نگهداری گوشت وجود نداشت برخی مواقع بخشی از گوشت نصیب گربه شده و این امر موجب بروز تنش در خانواده ها بین زوجین می شد.

یکی از اهالی خراسان رضوی برای پیشگیری از بروز اختلاف بین زن و شوهر اقدام به فروش اموال و پخش گوشت رایگان کرد. چنانچه گوشت مصرفی خانواده ای نصیب گربه می شد آنها با مراجعه به این واقف گوشت خود را تهیه می کردند و این امر از بروز اختلاف جلوگیری کرد.

همچنین در ایام قدیم برخی مواقع هنگام انتقال کوزه آب به منزل توسط رعیت، کوزه می شکست که برای جلوگیری از برخورد قهری با رعیت برخی از افراد وقف کوزه کردند.

سازمان اوقاف تاکنون هزینه ها و درآمد ها و مصرف وقف را منتشر نکرده است

بر اساس این گزارش هرچند سازمان اوقاف و امور خیریه کشور تاکنون آماری از درآمدها و هزینه های خود منتشر نکرده و تنها بر ترویج وقف متمرکز شده اما باید گفت که این سازمان بر اساس حقوق شهروندی باید جزئیات کاملی از اجرای نیات واقف را رسما از طریق سایت ویژه ای بخش به بخش و شهر به شهر منتشر کند. حتی هزینه ها و درآمدهای امامزاده های کشور هم تاکنون رسما اعلام نشده است. این اعلام قطعا می تواند شهروندان را بر گسترس این فرهنگ نیک سوق دهد.