کشور ایران بر روی مرکز کمربند زمین لرزه آلپ-هیمالیا قرار گرفته است؛ بنابراین شهرهای مختلف کشور همواره در معرض بروز امواج لرزه‌ای با قدرت‌های مختلف قرار دارند. یکی از راهکاری در امان ماندن از زلزله آشنایی با روش‌های مراقبتی در زمان وقوع آن است. جز مسائل ایمنی و آمادگی ذهنی در چنین مواقعی باید به مسائل مختلفی توجه داشت؛ چراکه بلایای طبیعی می‌تواند اقتصاد و جریان سیاسی را هم با تغییرات عمده‌ای مواجه کند.

اقدامات لازم و ضروری در زمان زلزله

اگر در زمان وقوع زلزله در فضای باز بودید، ضمن حفظ خونسردی از دستورالعمل‌های زیر پیروی کنید:

• در نزدیک‌ترین مکان موجود توقف کرده و از دیوار، ساختمان و درختان فاصله بگیرید.
• در سر جای خود نشسته و با دست و آرنج‌ها از سر و صورت خود محافظت کنید.
• از رفتن به داخل ساختمان خودداری کنید.
• اگر در حال حرکت با ماشین هستید، آرامش خود را حفظ کرده و با رعایت قوانین رانندگی در مکانی امن به دور از پل، کابل برق، درختان و … توقف کنید.
• بعد از اتمام امواج ناشی از زمین‌لرزه می‌توانید با احتیاط به مسیر خود ادامه دهید اما فاصله‌ی خود را از سازه‌ها و جاده‌های آسیب‌دیده حفظ کنید.

معمولاً در فضای باز خطر مرگ‌ومیر چندانی وجود ندارد و تنها عوامل آسیب‌زا آوار سازه‌ها و وسایل عمومی و پرت شدن شیشه‌ها به طرف افراد است؛ هرچند با پیروی از نکات بالا می‌توان میزان خطر و صدمات جانی را به حداقل رساند.

اگر در زیر آوار محبوس شدید از جابه‌جایی پرهیز کرده و به نکات موجود در این بخش توجه کنید:

• از روشن کردن کبریت یا فندک پرهیز کنید.
• اگر به تلفن دسترسی دارید تلاش کنید تا با تماس یا ارسال پیام از سایر افراد تقاضای کمک کنید.
• با استفاده از دستمال یا پارچه دهان خود را بپوشانید.
• از جابه‌جا شدن پرهیز کنید؛ چرا که احتمال بروز آسیب‌های جسمی و ریختن آوار را افزایش می‌دهد.
• داد نزنید! با این کار حجم گرد و خاک زیادی وارد ریه‌ی شما می‌شود.
• از وسایل دم دست خود برای ضربه زدن به فلزات استفاده کنید تا نیروهای امدادی و سایرین از محل شما با خبر شوند.

در مواقع زلزله چگونه از خطر در امان بمانیم؟ اگر در زمان بروز امواج لرزه‌ای داخل ساختمان بودید با رعایت نکات زیر می‌توانید از خود در برابر زلزله محافظت کنید:

• در اولین قدم در مکانی امن پناه بگیرید.
• از ایستادن پرهیز کرده و روی زانوهای خود بنشینید.
• برای محافظت از سر و گردن از دستان و بازوی خود کمک بگیرید.
• می‌توانید به زیر میز یا نیمکت محکم رفته و در آنجا پناه بگیرید.
• اگر در کنار شما میز یا نیمکت محکمی وجود ندارد؛ به حالت چهار دست و پا حرکت کرده و در کنار یک دیوار داخلی پناه بگیرید.
• از اشیایی که احتمال سقوط و افتادن آن‌ها وجود دارد، دوری کنید.
• در محلی امن بمانید تا لرزه‌ها تمام شوند.
• اگر در زمان وقوع زلزله در تخت خواب بودید، روی شکم دراز کشیده و با استفاده از بالشت از سرد و گردن خود محافظت کنید.
• به هیچ‌عنوان از زیر تخت به عنوان پناهگاه استفاده نکنید.
• چنانچه تخت‌خواب شما زیر لوستر و وسایلی از این دست قرار دارد، به سرعت جابه‌جا شده و در محلی امن پناه بگیرید.
• از آسانسور استفاده نکنید و در صورتی که در آسانسور هستید در اولین فرصت از آن خارج شوید.
• برخلاف آنچه که تصور می‌کنید چهارچوب در پناهگاه چندان مناسبی نیست؛ چرا که نمی‌تواند از شما در برابر اشیای پرتاب شده محافظت کند. به علاوه احتمال از دست رفتن تعادل در زمان وقوع زلزله نیز وجود دارد.
• از جابه‌جایی پرهیز کرده و تا زمان اتمام زلزله در خانه‌ی خود بمانید.

بعد از اتمام زلزله چگونه از خطر در امان بمانیم؟

• بعد از پایان زلزله به اطراف به دقت خود نگاه کنید و اگر ساختمان صدمه دیده با احتیاط و با استفاده از مسیری ایمن از آن خارج شوید.
• کابینت‌ها، قفسه‌ها و ویترین‌ها را با احتیاط باز کنید چرا که احتمال سقوط وسایل داخل آن‌ها بسیار بالا است.
• از جابه‌جا کردن آوارهای سنگین به تنهایی پرهیز کرده و برای تمیزکردن ساختمان خود کاملاً احتیاط کنید.
• در صورت خروج از منزل شیر اصلی گاز و آب را ببندید و برق را نیز قطع کنید؛ با این کار می‌توان از بروز آسیب‌های ثانویه به منزل جلوگیری کرد.
• آماده‌ی پس‌لرزه‌های بعدی نیز باشید. این پس لرزه‌ها می‌توانند به اندازه‌ی زمین‌لرزه‌ی اصلی قدرتمند باشند. بنابراین با بروز آن‌ها احتمال آسیب بیشتر به سازه‌ها وجود دارد.
• از نزدیک‌شدن به ساختمان‌ها و سازه‌های آسیب‌دیده پرهیز کنید؛ چرا که احتمال سقوط و ریزش آن‌ها وجود دارد.
• اخبار مربوطه را از رادیو و تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی معتبر دریافت کنید.
• اگر دوره‌های کمک‌های اولیه را گذرانده‌اید می‌توانید به افراد مصدوم در اطراف خود کمک کنید.

سخن آخر

زلزله نه‌تنها می‌تواند جریان عادی روزمره را دستخوش تغییرات زیادی کند، بلکه جریان اقتصادی و اجتماعی نیز از زمان وقوع زلزله و آواربرداری تا بازسازی خانه‌ها دستخوش تغییرات عمده‌ای می‌شود که می‌تواند سیاست یک کشور را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو، طبیعی است که مصرف‌کنندگان و خریداران محصولات فولادی در این برهه و همچنین افرادی که به دنبال بازسازی خانه‌های خود هستند با نوسانات قیمتی محصولات آهن و فولادی نظیر نوسان قیمت تیرآهن در زمان خرید مواجه شوند. این نوسان قیمت تا حدودی طبیعی است. چراکه چنین عواملی و حتی تغییرات آب و هوایی نیز می‌توانند بر قیمت محصولات خط تولید فولاد کشورهای مختلف تاثیر بگذارد.